De afgelopen weken was deelmobiliteit volop in de belangstelling. Volgens het AD “is de verwachte populariteit uitgebleven”. Rapporten van het KIM en CROW werden aangehaald. “Groei op alle vlakken” schrijft CROW zelf en staatssecretaris Van Weyenberg (Infrastructuur en Waterstaat) noemt de CROW-cijfers goed nieuws: “Autodelen zit in de lift en dat is mooi”. Huh? Hoe anders kun je cijfers interpreteren. Maar wat is de trend?
Sorry, dit artikel gaat geen brei van cijfers en vergelijkingen worden. Wij hebben zeker oog voor het dashboard en de metertjes. Maar kijken ook graag onder de motorkap met een ander perspectief op de groei. Uit mijn grijze schoolverleden leerde ik dat AIDA-model stond voor Attention, Interest, Desire en Action. En in mijn communicatie-tijd was het rijtje; Kennis, Houding, Gedrag. En met die aandacht zit het wel goed. Zo vonden wij een artikel in de ANWB-kampioen een mooie graadmeter; als die over schrijft is het een serieuze trend.
De aandacht voor deelmobiliteit groeit
Dat aanbieders, ministerie en mobiliteitspartijen aandacht geven en vragen voor deelmobiliteit is verklaarbaar. Ze zien net als wij de voordelen van de trend. Maar groeit de aandacht onder vrienden en kennissen? Beginnen bedrijven en bewoners het te zien als een alternatief of aanvulling op hun huidige mobiliteitsmix? Al onze metertjes laten zien dat de interesse groeit. Zo staan veel gebruikers ervoor open om de deelauto eens uit te proberen. En bleek in de coronaperiode dat de bewustwording over autobezit verschoof. Aandacht (check), Interesse (check). Hoe zit het met de “Desire?” of drive voor deelmobiliteit?
Deelmobiliteit als element in de mobiliteitsmix
Voor de meeste Nederlanders is het eigen (auto- of fiets-) bezit nog de norm. Dat is waar het AD ook op doelt; Het aantal deelauto’s ten opzichte van het autobezit is niet gegroeid. De tweede vorm die we allemaal kennen is het OV. Een reis bestaat eenvoudigweg uit een van de twee, een mix van die twee (en je twee benen). De naam OV-fiets zegt al veel over hoe de deelfiets eerst werd gepositioneerd; als verlengstuk van je OV reis. Met de deelauto’s en deelscooters groeit het besef dat er echt een derde keuzevariant bijkomt; deelmobiliteit. Staan gebruikers dan allemaal te trappelen van ongeduld en ‘desire’? Neuh!
Groei van deelmobiliteit per gemeente
Hoe ziet groei van deelmobiliteit eruit vanuit het lokale perspectief? Als je deelmobiliteit woest aantrekkelijk wil maken voor gebruikers (en aanbieders) dan kun je groei goed beschrijven op lokaal, gemeentelijk niveau.
- Aanbod; Is er in de gemeente aanbod? Is die er op 1 of meer locaties?
- Locaties; Zijn er (g)een of meer aanbieders en staan die op woon- en/of werklocaties? En hoe dichtbij?
- Doelgroepen; Welke doelgroepen gebruiken de mobiliteit? Bewoners, bedrijven en/of bezoekers?
- Vormen; Welke vormen van deelmobiliteit zijn beschikbaar? Auto, fiets, scooter, deelauto+ chauffeur etc?
- Ruimte; En hoe wordt deelmobiliteit ruimtelijk ingepast; in wijken, binnen gebiedsontwikkeling, rond laadpleinen, mobiliteitshubs etc.
- Vindbaar; Op welke plek en in welke (Maas)-apps vind ik voor mijn gemeente het meest complete overzicht van het aanbod in de mix tussen OV en deelmobiliteit?
Om deelmobiliteit per gemeente uit te laten groeien tot volwassen onderdeel, naast autobezit en OV, zijn er dus nog wel wat groeisprongen mogelijk voor de ruim 350 gemeentes in Nederland. De A van Actie zit dus ook bij de stimulerende en faciliterende rol van aanbieders en gemeentes.
Zeven stappen naar landelijke groei
Zoomen we weer uit en kijken we naar de checklistrijtjes van marketing en communicatie dan verschijnen deze stappen en hobbels op de landelijke weg van groei:
- Kennis; Veel mensen weten nog niet hoe deelmobiliteit werkt.
- Houding; De eigen auto is vertrouwd. Vooraf lijkt delen nogal ‘gedoe’.
- Gedrag; In veel regio’s is aanbod nog beperkt en zelf ervaren dus lastig.
- Aandacht; Veel gemeentes willen wel! En ook lokale initiatieven nemen toe.
- Interesse; Die is er onder bewoners en bedrijven. Maar keuzeproces vergt tijd.
- Desire; In steden zijn de nadelen van bezit en ruimtebeslag groter. Daar is drive.
- Actie; De zichtbare acties en prikkels om nieuwe gebruikers te vinden zijn schaars.
Als je positief kijkt dan zie je steeds meer groei. Als je wat genuanceerder kijkt zie je zowel kansen als het nog ontbreken van het ideale recept voor groei. Als je negatief kijkt ! dan geloof je de krant. En dan waren ontwikkelingen als zonnepanelen, elektrische auto’s en thuiswerken er ook nooit gekomen. Kortom; De trend van deelmobiliteit is niet te ontkennen. De groeisnelheid nog lastig te voorspellen.
Naar een lokale meerjarenaanpak?
Wat mijn eigen ervaring in meerdere projecten en interviews met aanbieders is, is dat het tijd vergt. En eigenlijk snapt iedereen dat ook deelmobiliteit nog aan de vooravond staat van de gedragsverandering die nodig is om lang ingeslepen patronen te doorbreken. Heel plat besluit je niet van de ene op de andere dag je vertrouwde (2e) auto weg te doen. Zeker als het deelaanbod nog in pilotfases zit, de auto een dorp verder staat. Per gebied zullen over meerdere jaren promotie, positieve prikkels en probeerkansen nodig zijn om de groei lokaal vorm te geven. Want die auto voor de deur, die is niet zomaar weg.
Gemeentes nog steeds aan het stuur!
Wij werken met Deesy aan interesse-scans en een meerjarenaanpak, waarin diverse doelgroepen en locaties over een langere periode geprikkeld worden met kennis, houding en gedrag. Daarnaast zien we dat ook rond gebiedsontwikkeling de trend er is, maar dat diezelfde gebruikers en bewoners nog niet zomaar hun parkeerplek opgeven. Veel zal afhangen van de rol van gemeentes. Om gericht op kansrijke locaties de verbinding te leggen tussen gebruikers en aanbieders in een mooie mix van OV, bezit en deelmobiliteit.
“Alles wat aandacht krijgt groeit”
Hieronder vind je een link naar de recent verschenen rapporten en een paar artikelen waar de cijfers over de groei van deelmobiliteit te vinden zijn. Weeg zelf en vel je oordeel of deelmobiliteit groeit! Vanuit deelmobiliteitnederland.nl hebben we een passie voor deze trend. En het vertrouwen dat alles wat aandacht krijgt, ook groeit! Dank voor het lezen. Delen? GRAAG.
Ik ben sinds de komst van Tesla in Nederland met de model S (2013) duurzaam gedreven en geïnteresseerd geraakt in deelmobiliteit. “Ik gun iedereen een Tesla” riep ik soms als motivatie om electrisch autodelen onder de aandacht te brengen. Het irriteerde me dat iedereen zei dat autodelen ‘alleen voor de stad’ was. Sindsdien is mijn missie om deelmobiliteit ook in landelijke gemeentes op te helpen starten. Dit niet commerciële platform ondersteunt die missie met het delen van kennis en ervaring.
Naar de cijfers!?
Het AD artikel met cijfers KIM
Nieuwsbericht van CROW
https://www.crow.nl/over-crow/nieuws/2021/november/aantal-elektrische-deelauto-s-ruim-verdubbeld
Rapport van het KIM (Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid)
Pagina’s over autodelen van ANWB